Қазақстандағы ішкі туризмнің жазғы маусымы қызып тұр. KTA және ҚАІР командасы Алматы облысының туристік демалыс орындарындағы кейбір демалыс базалары мен қонақ үйлерді аралады. Сапардың қалай және не үшін жүзеге асырылғаны туралы сұрақтар Қазақстандық қонақ үйлер мен мейрамханалар қауымдастығының (КАГиР) менеджері Татьяна Ходоровскаяға қойылды:
Сапардың негізгі мақсаттары қандай болды?
– Қазақстандық Қонақ үйлер мен Мейрамханалар Қауымдастығы (КАГИР) мен Қазақстандық Туристік Қауымдастық (KTA ) Еуропалық Одақ қаржыландыратын халықаралық еуропалық жобаны іске асыратын консорциум құрамында жұмыс істейді. Туристерді орналастыру құралдары үшін жобаның басты мақсаты оларды тұрақты тұтыну және өндіріс практикаларына (ТӨТ) оларды енгізу үшін білімдерін беру, олар неғұрлым орнықты жұмыс істеу және суды, энергияны, қалдықтарды тұтынуды азайту арқылы қоршаған ортаны қорғауға өз үлестерін қосу.
Алматы қаласы мен Алматы облысының туристік орналастыру секторының ШОК арасындағы фокустық тобы. Алматы қаласындағы және Алматы облысындағы қонақ үйлер оқуға және (ТӨТ) тәжірибесін енгізуге ниет білдірді. Талғар, Саты сияқты туристік дестинацияларда орналасқан, Көлсай көлдеріне жақын, Қаратал ауылы, Басши ауылы, Алтын-Емел ұлттық табиғи паркіне жақын, Қапшағайдағы хостел, Алакөл көліндегі Ақши ауылы және Лепсі ауылындағы Жоңғар-Алатау ұлттық табиғи паркінде және «Oi Karagai» курортында және Чимбулакта орналастыру құралдары.
12 мамыр мен 25 маусым аралығында туристерді орналастыру секторының 50 ШОК-тан тұратын таңдалған фокус тобына алғашқы оқыту және мониторинг сапары өтті. Сапарлардың мақсаты – кәсіпкерлерді ТӨТ тәжірибелерін енгізу рәсімімен таныстыру, ағымдағы жағдайды бағалау үшін кіріс сауалнамаларын толтыру, аумақты тексеру, ТӨТ практикалары бойынша оқыту құралдарын беру, онда оларды қолдану негіздері берілген және қазір қолдануға оңай болатын ТӨТ шығыны аз практикаларының тізбесін беру. Екінші мониторингтік сапарға KTA және ҚАГиР командаларымен ТӨТ тәжірибелерін енгізу саласындағы сарапшылар, дербес кәсіби кеңес беру үшін барады.
Қонақ үйлер мен демалыс базаларының қызметі SUSTOUKA экологиялық стандарттарына сәйкес келе ме? Олар Қазақстанда экологиялық туризмді дамытуға ықпал етеді деп айтуға бола ма?
– Негізінен, кәсіпорындардың өздері ШОК тәжірибесін енгізгісі келеді, барлық жерде 95% энергия үнемдейтін шамдар орнатылған. Өйткені, энергияны, суды жоғары тұтыну – коммуналдық қызметтерге ақы төлеуге кететін қомақты шығын. Кәсіпкерлердің өздері тұтынуды қысқартуға мүдделі. Бірақ, әрине, жұмыс істеу керек нәрсе бар, егер қаладағы қонақ үйлердің жағдайы жақсарса, егер қаладан тысқары жерлерге шығатын қоқыс өңдейтін кәсіпорындар болмаса, қоқыс жергілікті полигонда, ал қоқысты 600 шақырымға жеткізу тиімді емес, желіден барлық электр қуаты жетіспейді, кәсіпкерлер жарықтың жиі ажыратылуымен бетпе-бет келеді, судың барлығында есептегіштер жоқ және тұтыну шығындарын қонаққа қалай есептеуді бәрі де білмейді. Сондықтан алда барлығымыз бірге жұмыс істеуіміз керек.
Егер барлық критерийлерді енгізсек, бұл Қазақстанда экологиялық туризмді дамытуға септігін тигізеді. Бүгінде туристердің экологиялық таза орналастыру құралдарын таңдауына жалпы әлемдік басымдық бар.
Олар жасыл несиелендіру мүмкіндігін пайдаланды ма? Егер жоқ болса, онда қандай себеп бар? Бәлкім олар жоғары пайыздық мөлшерлемені қалайтын шығар?
Әзірге біз осы мәселені зерттедік. Біз кәсіпкерлерге сауалнама жүргіздік, олар дамуға жасыл несие алғысы келеді. Жалпы кәсіпкерлер бұл тақырыпқа қызығушылық танытады, бірақ барлығы жоғары пайыздық мөлшерлемелер мен құжаттаманы қараудың ұзақ рәсіміне сілтеме жасайды, жасыл технологияларды енгізудің тиімділігін түсінгісі келеді, мысалы, күн панельдері, күн коллекторлары сатып алынатын болса, олардың қалай жұмыс істейтінін көргісі келеді. Жобалау командасының алдында мемлекеттік органдармен және қаржы институттарымен жұмыс арқылы жасыл қаржыландыруға қол жеткізуді жеңілдету міндеті тұр. Шамамен қарашада біз кәсіпкерлер үшін B2B кездесулерін қаржы институттарымен өткізуді жоспарлап отырмыз.
Кез-келген қонақ үйді, базаны атап өтуге бола ма? Немесе орта есеппен жағдай жалпы ма?
– Сапарлар барысында біз ШОК қолданып жүрген тәжірибелердің алуан түрлілігін көрдік. Барлығы дерлік энергия үнемдейтін жарықты қолданады, қозғалыс датчиктері, күн батареяларында көше шамдары, біреудің автоматты суаруы, Лепсі ауылында қонақ үйі, жергілікті тұрғындардан 1 теңгеге шыны бөтелкелерді өзі қабылдайды, шыны үйінділерге қалай түспейді, ал жинақталған материалдан еденге мұндай тәжірибе қалдықтарды өңдеуге қабылдайтын компаниялар бар қаладан алыс орналасқан басқа да орналастыру құралдарына көмектесуі мүмкін.
Жалпы алғанда біздің фокустық топтан келген туристерді орналастырудың барлық құралдарын ШОК-тың қандай да бір тәжірибелері қолданатынын атап өтуге болады.
Олар үшін SUSTOUKA жобасының бағдарламасы қаншалықты өзекті?
– Кейбір кәсіпорындарда коммуналдық қызметтерге ақы төлеудің шығыс бөлігі 40% -ға жетеді, сондықтан олар үшін үнемдеу өзекті, оларды қолдану кезінде ұсынылған тәжірибелер энергияны, суды, қалдықтарды тұтынуды 25% -ға қысқартуға мүмкіндік береді – бұл едәуір үнемдеу, сондықтан жоба бағдарламасы олар үшін өте өзекті.
